Inselmen qqaren “ d leḥram” iqbayliyen qqaren-as “ d lɛib” netta ziɣ yiwen-nsen! D lɛib-agi i aɣ-d-yessuffɣen leɛyub ….!
Irnaten Murad
Iḍ ɣef taddart yemmar-d am ubruri, din din yessaɣ ṭṭlam, ur yelli wayen ara t-waliḍ di berra. At taddart akk nnejmaɛen ɣer yexxamen-nsen, ǧǧan berra i usemmiḍ akked ṭṭlam. Aḍu di berra iẓehheḍ ayen yufa; tiwwura n iɛecwan, iqremyad ur nerkid ara, iculliḍen, ipuciḍen, lḥaṣul ayen d-yufa iɛebba-t, berra yerra-t d ayla-s deg-s yiwen ur yettalas!
Bu cclaɣem akked mm uqerdun qqimen ɣer taman lkanun, di tmest ttnezzihen; tezweɣ n tmest tettban-d deg wallen-nsen, tceṭṭeḥ ɣef imumuten n wallen-nni yesmundel leɛmer. Axxam ɣas d aqdim maɛna mazal ibedd, nutni daɣ ccban axxam-agi-nsen, ɣas ccib yeḍla ɣef twenza, ɣas zzellum yekref tigecrar maɛna ifadden mazal-iten. Di sin myeḥnacen sdaxel n ubernus, abernus teẓḍ Mm uqerdun, myeḥnacen akken myeḥmalen, mliḥ!
Mi ččan imensi, d taberkukest ay d-gan, dehnen-tt s zzit tamaynut, zzit d-ẓḍen iḍelli. Qden laẓ-nsen tuqda n ufexxar. Smentagen isɣaren s nnuba, ttemyeḥkun, ttmeslayen, ttawin-d awal ɣef temsal i ten-iceɣben imi ur ufin iwumi ara d-ḥkun ula d timucuha. Ah, tfut-ikem tmacahut a tamɣart!
Yenṭeq wemɣar Bu cclaɣem yenna i Mm uqerdun:
– Wa tam!
– Acu akka ay am?!
– Teẓriḍ belli akka kra n wussan ad d-tlal tilivizyu tajḍiṭ?! Yerna s teqbaylit akk!
– Igerrez ay amɣar, igerrez! Ɛni teḥbes Baṛtv ?!
– Ala mazal-itt, maɛna nnan belli yelha ma yella terna-d tayeḍ akken tiɣri n uqbayli ad taweḍ leǧnas…
– Anda ara tili dagi neɣ di fransa ?!
– Di kanada a tam !
– Yebɛed lḥal ay am, amek ara tt-id-neṭṭef dagi nekkni?!
– Yeshel wannect-nni, ass-a kullec iteddu s internet, ṣaṭiliṭ… mačči am zik a tam!
– Igerrez ay am, igerrez, awi-d ukan !
– Akka meqqar ad naf s wacu ara nesɛeddi uḍan i aɣ-d-yegran!
– Wissen kan d acu ara ɣ-d-sɛeddin?! Ma yella am tis 4 yif-itt fiḥel?!
– Awwah a tam, alaḥsab n wakken d-qqaren d tilivizyu d wezgen, am tid-nni n fransa!
– Igerrez, ihi ay am, igerrez awi-d ukan!
– Ma yella am tid n Fransa, ihi ur gezzmen ara lfilm di tlemmast akken xeddmen inselmen?!
– Dagi ur ẓriɣ ara a tam, nekk ẓriɣ kan belli nnan-d ad tgerrez, ad twenneɛ, ad tecceɛceɛ!
– Igerrez ay am, igerrez awi-d ukan ! ɣas akka neẓra lɛeqliyya n inselmen amek tga; inselmen qqaren “ d leḥram” iqbayliyen qqaren-as “ d lɛib” netta ziɣ yiwen-nsen! D lɛib-agi i aɣ-d-yessuffɣen leɛyub ay amɣar!
– Tebdiḍ waqila lbulitik a tamɣart?!
– Tecfiḍ zik ay amɣar asmi nella nettidir di fransa, mi ara d-mmlilen yiqbayliyen di tmeɣra qqaren-as “familyal” ad seččen maɛna ur sserbayen ara ccrab yerna nutni yakk d isekranen! Yak tecfiḍ?!
– Ih a tamɣart, ih! Wigi n tura cukkeɣ fehmen, dayen faqen mačči am nekkni zik-nni!
– Awwah ay amɣar, cukkeɣ d lweqt kan i ibeddlen, wammag aqbayli yeqqim kan d winna!
– Waqila a tamɣart ass-a yella wayen kem-iceɣben, yella wayen tebɣiḍ ad d-tiniḍ?
– Ih ay amɣar, ih! Ass-a sliɣ belli temmut yiwet akken di taddart n Nnif akked Lḥerma, temmut di fransa, uqbel ad temmet teǧǧa-d tiṣṭama, tenna-yasen: “ Ass ideg ara mmteɣ ur ttẓallat ara fell-i, ur iyi-ssiridet ara…” mi tt-id-wwin ɣer taddart, nnejmaɛen lɛuqqal n taddart gezmen-tt di rray, dɣa ẓẓullen fell-as, ssarden-tt zemreɣ ad ak-iniɣ s ṣṣabun n maṛṣay! Twalaḍ tura amek-it weqbayli n wass-a; ur iqudder tameṭṭut mi tedder, ur tt-iqudder mi temmut!
Amɣar yessusem, yewwet-it mkemda, deg wallaɣ-is reddment tikta,yettxemmim ass ideg ara yemmet netta d temɣart-is amek ara sen-xedmen; ad ẓẓalen fell-asen neɣ ala, nutni ur nelli d inselmen! Yewhem di lqum yeqqaren “layik” yettẓẓallan bessif ɣef lmeytin. Yewhem ɣef uqbayli yettzuxxun yeqqar: “d nekkni i d-yesnulfan tugdut” maɛna ur quddren rray d wawal n win yeddren! Tafekka n weqbayli d ayla n taddart! Bu cclaɣem yeḥṣel amek ara yexdem, netta yebɣan ad yenṭel deg wakal n lejdud-is, akal-is, akal n warraw-is… yettxemmim ad iruḥ ɣer fransa ad yenṭel dinna, maɛna amek ara yeǧǧ akal n lejdud-is ad iruḥ ad yenṭel deg wakal n wiyaḍ?!
– Sani akka itah wallaɣ-nni ukrif ay amɣar?!
– Ulac a tamɣart, ulac! Ihi tilivizyu-yagi nezmer ad asen-ccekti akken ad tesɛeddi tiɣri-nneɣ neɣ ala ?!
– Ahat ay amɣar, tura ur banen ara, ssekren kan wah ruḥu, mazal ur d-tlul ara ( semman-as uqbel ad d-tlal!). Ass ideg ara d-tlal ad nwali ziɣen d acu-tt aka tilivizyu-yagi ma yella tesderɣil neɣ tettelli allaɣ ?! ad nẓer ɣer wanta tama ara nerr abarabul, ɣer ccerq neɣ ɣer lɣerb!
– Ih a tamɣart ih ! ilaq ad nekker tura ad ngen at-a-n iruḥ lḥal…
Iḍ iger tiɣri i yiḍes, iḍes yegla-d yid-s targit lɛali.
Azekka d ass nniḍen!
Irnaten Murad
27/12/2017