Deg wayen akk i d-yeffɣen d idlisen n tmedyezt, ar assa, drus n yimedyazen i yetteɛraḍen ad rẓen leqyud-nni n zik swayes tettwaru tmedyezt taqbaylit, ama di tɣessa, ama deg usentel neɣ deg tiktiwin. Ayagi, s tmuɣli n tẓuri d unamek-is alqayan, d ayen ixulfen tiddin ɣer sdat. Meḥsub ma di teqdimin kan, ur yettili usnulfu, ur tettili tẓuri, neɣ ma tella ad teqqim kan d lḥirfa anda amedyaz ad yuɣal am win yettenjaren ifassen n tqubac (xas ma ula d wa s wazl-is) : ifassen llan seg zik, ur yelli kra d-yesnulfa netta.
Deg wammud-a n yimedyaz, ad yaf yimeɣri kra n wayen ixulfen ayen yennum yeqqar-it seg zik. Deg 15 n yizwal, llan yisental yemgaraden, yal wa ɣef wacu d-yuwi. Xas ma tuget ɣef tayri neɣ ɣef wassaɣen yerzan argaz d tmeṭṭut, nezmer ad naf ixemmimen d tidma n umedyaz deg yimedyaz-a. Akken daɣen ad naf imedyaz-niḍen uwin-d tamuɣli n umedyaz ɣer tmetti, d asenqed-is d tmuɣli n unaẓur ɣur-s. Syin d tirmit d tfelsafit n umedyaz di tudert ara aɣ-d-yemmagren, ad d-nissin s wacu n tiṭ i d-yeṭṭallay ɣur-s d wamek tga tfelsafit-is swayes yettwali.
Ayagi d wayen yugaren aya, d ayen i d-yessebyanen mačči d amedyaz n yiḍelli kan Muḥemmed Awcic. Ladɣa netta i d-yekkan aṭas n tfaskiwin n tmedyezt anda ittekkay yal tikkelt seg useggas n 2009. Dɣa am netta am yimedyazen akk i d-yufraren, aṭas n tikkal i deg yuwi arraz neɣ iḥella-d amkan yessefraḥen gar yimedyazen-niḍen. Ur ntettu ara daɣen, si gar wayen yeǧǧan aswir n tira-s ibeddel ɣef wakken i tt-id-yebda zik : lebɣi-nni i waken ad d-yawi amaynut di tira-s, tikkin-is deg yigrawen yemgaraden n tmedyezt…
Syin akin, akken qqaren “yettban usigna n tyita”, Muḥemmed Awcic mačči seg yimedyazen-nni i ifuden kan ad d-yessufeɣ tadlist, mi teffeɣ dɣa dayen, ad yefcel seg wayen yessefcalen di lixsas n yimeɣriyen ladɣa n tmedyezt ; netta ad naf yessufeɣ-d yakan ammud-is amezwaru deg useggas n 2013, i wumi yefka azwel “Amdan n Uẓru”, ha-t-an tura yerra-d gar yifassen-nneɣ tameqqunt-a n yimedyaz. Am yijeǧǧigen icebḥen, yelhan i tmuɣli d usriḥi ; tamedyezt n Awcic telha i yal d imeɣri s ccbaḥa n wawal d teqbaylit tazedgant teččur, s tugniwin d yinzan d tenfaliyin timaynutin i izemren ad qqiment deg wallaɣ n umdan akken kan ara tent-iɣer…
Sarameɣ d adlis ara yilin di lxaṭer akk n wid ara t-yeɣren. Ad sfaydin seg-s, ad rnun ad t-mlen i wid ur nedli fell-as, ad mmeslayen fell-as i wid i ten-iqerben d wid iḥemmlen akk tamedyezt. S wakka ara sbeɣsen tira s tutlayt-agi-nneɣ, ad sbeɣsen daɣen amedyaz i wakken ad yernu ad d-yesnulfu. Xas ma akken i d-nniɣ di tazwara, Awcic mačči d amedyaz n yiḍelli kan imi hrawet tirmit-is. Dɣa ula d netta sarameɣ-as ajuǧǧeg deg unnar-a.
Ḥusin Luni