Am yal ass, di tafrara i iteffeɣ ɣer lexla; iferres, izeddem ,ileqqem, iẓebbeṛ… lḥaṣul yal ass d acu n ccɣel iwumi ara yekker. « Bu tjewwaqt » yesɛa tafekka n tasaft, mačči kan di teɣzi neɣ di tehri neɣ di tezmert, ula deg uglim; ifassen-is seg ujrad n leḥcic d tukksa n ifurkan yeqquren si tzemrin, uɣalen am tfekka n tasaft. Ḥercawit, win iwumi ara yeslef ad t-yejṛed. Bu tjewwaqt mi ara iteddu ad tɣileḍ d aqejmur i iteddun, ladɣa mi ara d-iɛebbi taciṭa, mebɛid ad t-twaliḍ d tasaft i ileḥḥun. Seg wakken yezga yekkat ajewwaq, icenfiren-is uqlen am ifelfel-nni azuran azeggaɣ.
Bu tjewwaqt, yesɛa kan yiwen n lɛib, ma ad asen-semmi » lɛib » i win yettmeslayen weḥd-s. Aya yebda-t-id seg wasmi temmut yemma-s. Argaz annect n leqher, yemma-s annect n wejrad, ad twehmeḍ amek t-id-tesɛa! Yemma-s i tt-yenɣan d taɣbent, iqeffel deg-s nnefs, almi d yiwet n tikkelt ufan-tt-id teqqur, tessusem! Kra qqaren d taɣbent wiyaḍ qqaren d idammen-is i isebken am yikkil, ula d ṭṭebba ur d-ufin ara, ṭṭebba n tura, iman-nsen ur zmiren ara ad t-dawin, axellada wiyaḍ, awer naḍen kan daya ara d-nini!
Asmi temmut yemma-s, yerra-tt ɣef tuyat-is, yewwi-tt ɣer yiwen akkenni n wemḍiq iwumi qqaren « Iger n ziri » isers-itt ɣef leḥcic, yekkes-as icettiḍen, icucef-as s waman n nnda. Aglim-is yella d awraɣ, yecba tacemmaɛt taqdimit seg wakken tumes. Yessared-as, isfeḍ-as, yerra-yas taqendurt-is, yewwi-tt ɣer sdat wexxam inṭel-is ɣer tama n tzemmurt. Akka i t-tweṣṣa uqbel ad temmet, tugi ad tenṭel di tmeqbert n taddart, imi at taddart ǧǧan-tt, ḥeqren-tt asmi yemmut wergaz-is. Tenna-yas d akal-iw ara yi-ččen mačči d akal n wid d iyi-ččan! Seg wass-nni bu tjewwaqt, yettmeslay d yiman-is!
Sya ɣer da ad iṣubb ɣer taddart, ad d-iẓer amdakkel-is Bu tefḍist. Bu tefḍist d aḥeddad, d akudar, akken yeqreb ɣer tegnit i yebɛed ɣef igenni. Udem-is yesffeḍ, yeččur d cclaɣem. Asmi terbeḥ taddart, asmi tella deg-s tudert, bu tefḍist ixeddem iglezyam, ixeddem ifassen i tqubac, ixeddem ṣrimat, yettxiḍi ula d tiqcwula s wuffal akked uɣanim, anda tella tbarda yeqqerṣen ad as-tt-id-awin ad tt-ixiḍ. Seg uxeddim n waṭas, iḍarren akked ifassen-is qquren am wuzzal-nni n zzebra.
Ass-a ala taɣert n weksum d tesmeḍn wuzzal i as-d-yegran. Taḥanut ideg iḥedded uzzal, tezga-d ddaw taddart, tḍerref almi tewweḍ ɣer yimi n teẓgi. Ass-a d tilemt d tasemmaṭ d tazefrant. Cmini-nni zik yettnaɣen d waḍuyen mi tessuffuɣ abbu am tmacint, ass-a tessekcam-d aḍu d uɣebbar. Tuɣal d taɛecciwt deg-s i yettidir, deg-s i yesɛedday uḍan ɣer tama n ẓẓebra akked wefḍis. S yenna i d-yewwi bu semmaḍ, taguni ɣer lqaɛa di ccetwa d ayen iwumi ur tezmir tfekka. Akkin ẓẓebra tettmuqul-it-id sya, afḍis izellem-it-id si tama-nniḍen, tamuɣli-nni s t-id-ssikkiden d tin nettwali deg wallen n win nexdeɛ, win neǧǧa. Bu tefḍist yessikkid-iten ula d netta, s tmuɣli-nni » n dayen » tekka-d nnig tezmert-is. Bu wefḍis, imuqel, imuqel, allen-is ur zmirent ara sdat n wallen n ẓẓebra akked wefḍis, dɣa yewwet yekker, yerfed afḍis-nni, infeḍ-it ɣef weɛrur n ẓẓebra. Ur yelli wuzzal, ur yelli kra, kan akka! d tiyita n uctiqi, n yiḍelli, n umekti. Yal tiyita n wefḍis yersen ɣef weɛrur n ẓẓebra ṣṣut d-yettuɣalen, ṣṣut d-ttarwen mi ara mlilen, d tudert n Bu wefḍis i d-imeqqin, i d-yettlalen.
Irnaten Murad
…
Tamawt: Aḍris-agi d tukkist deg udlis “ REGAIN” yura JEAN GIONO.