Yessuffeɣ-d ussan-a yiwen udlis amaynut iwumi isemma « La Trahison d’une proie », di Fransa, Karim Kherbouche yura daɣen idlisen s teqvaylit. Tira-ines d tamirant, d tin n tatrara, deg waydeg i d-yettmeslay ula ɣef wayen izemren ad yesneɣni wid ur nḥemmel ara awal ilelli. S tumert tameqqrant i d-yerra ɣef tuttriwin-nneɣ di tdiwennit-a.
Isallan.tk: Mmeslay-aɣ-d ɣef umaynut-agi a mass ?
Karim KHERBOUCHE : Adlis amaynut i d-yeffɣen ussan-a ɣur tiẓrigin Publibook, di Fransa, umi semmaɣ « La trahison d’une proie », ugmeɣ-t-id si tala tadelsant n tmurt taqvaylit, ama di tmucuha neɣ deg tedyanin n umezruy. Uriɣ-t akken i yi-yehwa, s tugniwin n tura, s tmuɣli tamirant.
Turiḍ yakan aṭas n yidlisen, nezmer ad nẓer akka ɣef wacu turiḍ?
Mačči aṭas, nekk d amyaru amecṭuḥ kan. S tmaziɣt, uriɣ ungal « Akken i sent-yehwa i tullas » i d-yeffɣen deg useggas n 2015, d yiwen udlis i warrac imecṭaḥ, « Azmam n tira n tmaziɣt » (2012). Ma yella s tefransist, uriɣ « Communiquer en français » i d-yeffɣen di 2010, rnu ɣer-s wagi i d-yeffɣen ussan-a ineggura.
Amek yettwali mass Kherbouche tasekla taqbaylit n wass-a?
Tasekla taqvaylit tger amecwar ɣezzifen. Assa, aṭas n yimyura i yellan, yerna ttarun akken iwata. Yes-sen i tedder teqvaylit. Yes-sen i d-nfaq dakken taqvaylit d tutlayt yifen akk tutlayin imi d tutlayt-nneɣ, yes-s i d-nekker, yes-s i nedder ; tira yes-s d ddwa.
D acu ara tiniḍ ɣef tkadimit n tmaziɣt n Lezzayer i d-yesbedd udabu azzayri di yennayer 2019?
Tamezwarut n tmezwura, ayen akk ara d-yekken seg udavu azzayri, aɛrav ineslem, ur t-ttamneɣ ara. Iduv wul di texnanasin d tkerkas-nnsen. Seg wasmi yevda uselmed n tmaziɣt, di 1995, ar assa d nutni tezzin tenḍen, snulfuyen tilufa timaynutin iwakken ad teqqim tutlayt-nneɣ tettemnunuḍ.
Tis-snat, tid d wid izemren s tidet ad ssegmun tutlayt-nneɣ, nessen-iten, ulac-iten di Tkadamit-agi.
Tis-krad, ahat ameslay ɣef tmaziɣt d tamacahut. Iqvayliyen, imi d nutni kan i yettnaɣen s tidet ɣef temsalt-a, gren asurif ɣer wayen-nniḍen. Ass-a, ay nevɣa d taqvaylit. Taqvaylit d yiwet ger tutlayin timaziɣin. D tagi i d tutlayt tayemmat ; akka i nevɣa ad tili d tunsivt. Ayen ivanen ivan !
D acu i d tamuɣli-k ɣef wid yebɣan ad naru tamaziɣt s yisekkilen aɛṛaben?
Ttargun ! Ʃni sɛan kra n rray ad t-id-ffken ? Tagi d tutlayt-nneɣ, d nekni kan ara iḍebbren fell-as ; nutni ḍebbren ɣef taɛravt-nnsen. Nekni nettaru-tt s tlatinit, akka i ɣ-yehwa, d ayla-nneɣ, ad nexdem yes-s ayen i ɣ-yehwan. Tisdawiyin, imyura, iselmaden, inelmaden… ttarun-tt merra s tlatinit, ad d-yekker yiwen, yeṭṭes armi t-id-ufan, ad ak-yini ad tt-naru s yisekkilen-is. Awer yaweḍ ! Taqvaylit d yisekkilen ilatiniyen yezdi-ten umezruy arma tfukk tmeddurt. Nekni d yid-sen mačči d yiwen weɣref.
Awal n taggara a mass ..
Tanemmirt ɣef tdiwennit-a ; ẓẓidet imi s teqvaylit ! Assa tira s teqvaylit tedda ɣer zdat maca xussen wid ara iɣren. Ilaq ad naweḍ ar wassen ideg imyura s teqvaylit ad ttidiren s yidlisen-nnsen. D yiwen ger yisirmen-inu imeqqranen.
Iseqsa-t Amar Benḥemmuc