Deg umḍal yal timetti tesɛa tuddsa tamettant, yis-s i tetteddu tudert n yimdanen, ula d timetti taqbaylit tamensayt (taqburt) tesɛa tuddsa-ines, acukan temgarad ɣef tuddsa n tmettiyin-nniḍen, ama deg talaɣa ama deg usefrek. Yal taddart tesɛa agraw amatu, win imi qqaren tajmaɛt, yis-s i teddunt tlufa n taddart. Yal ddurt, yettili-d ugraw n tejmaɛt akken ad sqerdcen tilufa n taddart, argaz ur d-yussin ara ɣer ugraw ad ifekk lexṭṭiya.
Agraw n taddart yettili-d deg tejmaɛt, deg tazwara, ameqqran n taddart neɣ lamin ad yebdu awal, ad yessefhem iswi n ugraw, syin ad ifekk awal i wid yebɣan ad meslayen, acukan dima d wid yennumen ttmeslayen kan ara d-yemmeslayen, wiyaḍ sussumen, sellen d acu i d-ttmeslayen irgazen mucaɛen deg taddart. Agraw n taddart dima yettɛeṭṭil, yettaṭaf aṭas n wakud imi llan wid yettɛeṭṭilen deg wawal, neɣ ma yella-d ubeddel n wawal gar leṣfuf n taddart. Deg ugraw, taddart mi ara teṭṭef taɣtast, awal n umɣar yettɛeddi sdat n wawal n umeẓẓiyan, awal n win yesɛan cci yettɛeddayen sdat wawal n yigellil. Llan diɣen wid ur nesɛi ara akk awal deg ugraw am: yixarazen, igezzaren, wid yettektilin irden, wid yekkaten ṭṭbel, acukan ayen yesewhamen d acu yemgaraden gar win yettektilin zzit yesɛa awal-is, win yettektilin irden ur yesɛi ara awal-is, akken diɣen timetti ṭhemmel iḍeballen, taddart tzehhu yis-sen acukan ur sɛin awal deg ugraw, akken diɣen ameddaḥ yesɛa awal, yesɛa azal d leqdder …. ma d aḍebbal ur yesɛi ara.
Mi ara d-tawweḍ taggara n ugraw, ameqqran n taddart ad ifekk urag i yirgazen akken ad ffɣen, win ara yeffɣen uqbel lawan ad ifekk lexṭṭiya.
Deg kra n tegnatin, ma yella-d imenɣi gar twaculin neɣ teɣli temggerḍt, agraw n taddart ur yessaweḍ ara akken ad yefru tamsalt, ad iger tiɣri i yimɣaren n leɛrec akk d yimrabḍen akken ad assen ad kecmen gar twaculin yettnaɣen.
Tajmaɛt n taddart, ulac d acu i as-ittruḥun, telha akk d tlufa n taddart, txeddem islaganen, ajmaɛ n tebzert, lexṭṭiyat, aheyyi n tcemlilin, timecreḍt…ula deg lawan n ṭṭrad d umennuɣ, d tajmaɛt i tt-igezzmen deg ṛṛay ma taddart ad tikki neɣ ala deg umennuɣ.